مقدمه :

از غم جدا مشو كه غنا ميدهد به دل       ،اما چه غم غمي كه خدا مي دهد به دل

غم صيقل دل است خدا زما نگير           ،اين جوهر جلي كه جلا مي دهد به دل

مايهء شعر ابتدا آن تاثيرو ارتعاش لطيفي است كه بدون اراده بر روي اعصاب انساني نقش مي بندد.همانطوركه جنبه ظا هري آن بلا اراده از قبيل گريه،خنده،انقباض وانبساط اعصاب غطات است.جنبه معنوي آن نيزروي شعرازقبيل شهامت،نور،رقت وصلابت وغيره خواهدبود.اين مايهءشعرمانندامواج لطيفي درطبيعت است وياازدستگاه عصبي ديگري تحويل گرفته وبه صورت شعر به دستگاه عصبي ديگران تحويل داده مي شود.

( توضيح مختصري درباره زندگي شهريار )

زنده ياد سيد محمدحسين بهجت تبريزي درسال1285ه.ش چشم به جهان گشودپدرش حاج ميرزا خشكنابي مردي دانشمند،خوشنويس ويكي ازوكلاي معروف دادگستري تبريز بود.دوران كودكي شهريارباايام انقلاب تبريزدرجريان نهضت مشروطه واشغال آذربايجان به وسيله روسهاهمزمان بودوچندسالي رابه اجباردرروستاهاي اطراف تبريزوازآن جمله ده آباداجدادش،خشكناب به سر بردكه بايادماندنيهاي شيرين همراه بود.همانجاباديوان حافظ آشنا شد.آشنايي ودوستي دير پايي كه تا پايان زندگي ادامه يافت اوخود بارهاگفته است هرچه دارم ازدولت حافظ دارم.

شب هابه گنج خلوتم آوازمي دهند             ،كه خفته گنج خاريتان بازمي دهند

گويي به ارغوان مناجاتتان موج                 ازبارگاه حافظ ام آوازمي دهند

مارارسدحديثه حافظ،كه وصف گل،            قافيه پردازميدهند

پس ازخروج سربازان روسي وبازگشت آرامش وامنيت به تبريزبازگشت ودرمدرسه متحره سرگرم تحصيل شد.سال1300به تهران آمد ودرمدرسه دارالفنون به آموزش پزشكي پرداخت ودرهمين دوران بود كه عشق مجاز به سراغش آمدواوراچون پركاهي بازيچه امواج خروشان خودكرد.يك سال به پايان دوره آموزشي ودستيابي به دانشنامه پزشكي باقي مانده بود كه دارلافنون وكتابهاي درسي پزشكي رابوسيدوكنارگذاشت وچون پروانه اي پروبال سوخته درطواف شمع وجود معشوق ازديگرمظا هرزندگي گسست.

بعدازترك تحصيل به خراسان وبه ديداركمال الملك نقاش برجسته آن روزگارشتافت وشعري هم با عنوان(زيارت كمال الملك)به اين مناسبت سرود.

پس ازان دوران بارها امكانات مناسبي فراهم آمداماهرگز زيربارادامه تحصيل نرفت وخيرخواهي دوستان ونزديكان رانپزيرفت.درسال1310به ناگزيرواردخدمات دولتي شدوسالهاي رادرشهرهاي مشهدونيشابورسپري كردوپس ازچندبارتغييرشغل سرانجام درسال1351به تهران بازگشت ودربانك كشاورزي به خوقي كه نمي توانست باخلق وخوي وي سازگار باشدادامه داد.

كارغيرهنرنه كارمن است                             ،هركس مردكارخويش تن است

خدمت مااراده رفتن نيست                            ،مهملي گفتن وسنفتن نيست

من به كارحساب مردني ام                           ،بلكه بااين حساب،مردني ام

يكي از آرزوهاي شهريارسفربه شيرازوديدارارامگاه سعدي وحافظ بوداماعجيب است كه بعدازمدتهامقدمات برآوردن اين آرزوفراهم شد.شهرياربيشتراوقات خويش راباشعروادب سرمي كردوبه ويژه درسالهاي انقلاب وپس ازان به موضوعات ديني واخلاقي روي آورد.اودرجواني به موسيقي نيز عشق مي ورزيدوگفته اندسه تاررا نيكومي نواخت.چندسه تارنيزداشت كه يكي ازآنهاسه تارمرحوم درويش خان بودوهديه اي ازسوي زنده يادصبا به شهريار.استاد فقيه ابوالحسن صبارابطه دوستانه ونزديكي با شهريار داشت وشهريارنيزقطعه هاي وغزل هاي درستايش وبزرگ داشت اين موسيقي دان هنرمندسروده است.

نخستين مجموعه سروده هاي شهرياردفتركوچكي بودكه درسال1308به چاپ رسيدوپيشکسوتان چون استادان فقيه (سعيدنفيس،پژمان بختياري-ملك الشعرابهار)مقدمه هاي بران نگاشتند.اين ديوان كوچك چنان ملك الشعرابهارراتحت تاثير قرارداده ودگرگون كرده بودكه شهريارجوان25ساله راافتخارايران وجهان ناميد.

شهريارمانندهرهنرمندراستین، سخترين،بي رحم ترين وبيناترين نقادخودبودوبه همين دليل نيزازچاپ ديوان اشعارش طفره مي رفت ومعتعقدبودكه چنين كاري را نبايدباشتاب زدگي انجام دادودرمقابل پافشاري دوستانش چنين گفت:خيلي شعرمي گويندوخيلي شعرچاپ مي كنندشاعرونويسنده كه احترام خودرانگاه مي داردبايد براي خوانندگانشان هم احترام بگذارندهم چيزرانمي شودچاپ كرد.

وسرانجام ويدرسال1367به سن 84سالگي درگذشت ودرمقبره الشعرا(سرخاب)تبريز مدفون گشت.

(تخلص وويژگي ظاهري) :

نخست بهجت تخلص مي كرداماپس ازچندي باتفال ازديوان خواجه تخلص(شهريار)رابرگزيد.درسياي ظاهر:قدمتوسط،چهارشانه،درشت استخوان وچشماني نجيب و نافذداشت.اماسياي باطن اوراكه درافكاروتخيلات شاعرانه مي بينيم چنانكه بايدقابل شناسایي نيست،گاه همانندكودكي معصوم است وگاه سالمندي جهان ديده،زماني چون انساني روحاني وزماني قلندري رند،روزي شهسواري دليروديگر روز درويشي افتاده وبردبارنه تنهاعاشق كانون خانواده بلكه شيفته ي تمامي مردم سرزمينش بود.

(شعر شهريار) :

محمدحسين شهرياردرسرودن انواع شعرسنتي فارسی ازقصيده ومثنوي گرفته تاغزل وقطعه ورباعي مهارتي داشت.گذشته ازاين درطريقت نيمايي نيز طبع آزمايي كرده وقطعات زيباي چون(اي واي مادرم- دومرغ بهشتي-موميايي- پيام به انشتين)ازخودبه يادگارگذاشته است دراشعار نيمايي اوبه ويژه درپيام به انشتين روح انسان دوست وهنرروي باجهان انساني موج ميزند.دركنارهمه اين هاشهرياربه زبان مادري خود يعني تركي آذربايجاني اشعاري سروده است.منظومه سلام به حيدرباباي اوكه به فارسي هم ترجمه گشته ازشاهكارهاي ادبيات تركي آذربايجاني است.عنوان تركي منظومه(حيدرباباسلام)است درآن شهرياربادلدادگي تمام اززيباي هاي روستاوفرهنگ روستاي كه خود به آن متعلق بوديادكرده است به همين اعتبارمي توان شهرياررا(شاعرحيدربابا) و(شاعرشكوه روستا) نام نهاداين منظومه نخستين باردرسال 1332در تبريزمنتشر شدوابتدادرميان اهالي آذربايجان وبه تدريج درسراسرايران شهرت يافت.

شهرياربه شاعران طرازاول فارسي يعني فردوسي،سعدي،مولوي وبه ويژه حافظ عشق مي ورزيد.بيشترلطائف طبع شهرياردرقالب غزل نمودارگشته است .غزل هاي اوازيادگارهاي دوران جواني وروزگارپختگي است به ويژه ازلحاظ زبان واحساس در اوج است گويي اودر غزل ازتجربيات سه غزل سراي نامي ايران : مولوي- سعدي-حافظ هنرمند گشته.

ازجمله غزل هاي اوميتوان به ناله ناكامي- توبعان ودگران- شكرين پسته خاموش- غروب نيشابور- يوسف گم گشته- ساز صبا- ناي شعبان- اشك مريم و مدال محبت اشاره كرد . اماامروزه بيشتربه خاطرسروده هاي مذهبي چون علي اي هماي رحمت- شب وعلي- مناجات- درس محبت درميان مردم شهرت ومحبوبيت يافته بااين همه شهريارشاعري است كه درزمينهاي متنوع وگوناگون مانند موضوعات اجتماعي- ملي- تاريخي ووقايع ورويدادهاي عصري به سرودن پرداخته.

يكي از غزل هاي او                                 (زندان زندگي)

تاهستيم اي رفيق نداني كه كيستم،           روزي سراغ وقت من آيي كه نيستم

درآن آستان مرگ كه زندان زندگي است،تهمت به خويشتن نتوان زد كه نيستم

پيداست ازگلاب سير شكم كه من چوگل، يكروزه خنده كردم وعصري گريستم

طي شددو بيست سالم وانگاركن دويست، چون بخت كامم نيست چه سود از دويست گوهرشناس نيست دراين شهر شهريار، من درصف خزف چه بگويم كه چيستم ؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: